Hoạt động đánh giá việc dạy - học Trung cấp Lý luận chính trị-hành chính ở Trường Chính trị Thái Bình hiện nay được thực hiện theo Quyết định số 268/QĐ-HVCT-HCQG, ngày 03/02/2010 của Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh về ban hành các Quy chế, Quy định quản lý đào tạo ở các trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và điều kiện thực tế của Nhà trường.

1. Hoạt động đánh giá việc dạy – học Trung cấp Lý luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị Thái Bình hiện nay

1.1. Về đánh giá hoạt động dạy:

Trường Chính trị Thái Bình tổ chức đánh giá việc dạy Trung cấp Lý luận chính trị- hành chính chủ yếu thông qua hoạt động thao giảng cấp khoa, cấp trường và dự giảng đột xuất.

* Thao giảng cấp khoa, cấp trường

Thao giảng cấp khoa, cấp trường ở  Trường Chính trị Thái Bình thực hiện theo Quy định về tổ chức thao giảng, dự giờ ở các trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (Ban hành kèm theo Quyết định số 268/QĐ-HVCT-HCQG, ngày 03 tháng 02 năm 2010 của Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh).

Thực hiện quy định về tổ chức thao giảng, hàng năm, Nhà trường ban hành hướng dẫn thao giảng cấp khoa, cấp trường cho năm công tác. Theo đó, Nhà trường tổ chức thao giảng cấp khoa đối với 100% giảng viên, hoàn thành trong 6 tháng đầu năm. Trên cơ sở kết quả thao giảng cấp khoa, Nhà trường lựa chọn 30% giảng viên ở mỗi khoa (bao gồm cả giảng viên kiêm nhiệm) có kết quả thao giảng cấp khoa đạt từ loại khá trở lên, lấy từ cao xuống thấp (trừ những giảng viên đã thao giảng cấp trường trong hai năm liền trước) thực hiện thao giảng cấp trường trong 6 tháng cuối năm, hoàn thành trước 30/11 hàng năm.

Nhà trường chỉ đạo giảng viên đăng ký thao giảng cấp khoa, khoa chuyên môn xây dựng kế hoạch thao giảng cấp khoa của cả khoa, gửi về Phòng Khoa học - Thông tin - Tư liệu để tổng hợp, trình Giám đốc trường phê duyệt vào đầu tháng 2 hàng năm. Kết thúc thao giảng cấp khoa, các khoa đăng ký kế hoạch thao giảng cấp trường của năm, chuyển về Phòng Khoa học - Thông tin - Tư liệu tổng hợp, trình Giám đốc trường phê duyệt vào giữa tháng 8 hàng năm. Kế hoạch thao giảng cấp khoa, cấp trường bao gồm các nội dung: Tên giảng viên, tên bài thao giảng; số tiết giảng; lớp giảng, thời gian thao giảng. Trên cơ sở kế hoạch thao giảng, Phòng Khoa học - Thông tin - Tư liệu phối hợp với các khoa và Phòng Đạo tạo tổ chức thao giảng hai cấp hàng năm.

Bài thao giảng thực hiện cả buổi học (bài 4 tiết hoặc 4 tiết của bài 8 tiết trở lên). Thao giảng cấp khoa giao cho khoa chủ trì, tổ chức thực hiện, đảm bảo đúng quy định về quản lý chuyên môn. Giao cho Phòng Khoa học - Thông tin - Tư liệu giám sát quá trình thực hiện, Ban giám đốc thực hiện chế độ dự kiểm tra. Thao giảng cấp trường phân công cho Phòng Khoa học - Thông tin - Tư liệu tham mưu và tổ chức thực hiện.

Thao giảng hai cấp đều tuân thủ theo quy trình 4 bước: Chuẩn bị giáo án, thông qua giáo án, giảng bài trên lớp và rút kinh nghiệm bài thao giảng.

Để đánh giá chất lượng bài thao giảng, Nhà trường xây dựng phiếu chấm điểm giáo án và bài giảng, thống nhất sử dụng trong toàn trường.

Phiếu chấm điểm giáo án tính theo thang điểm 10, bao gồm các nội dung cơ bản: (1) Khung giáo án (xác định mục tiêu bài giảng, xây dựng kế hoạch giảng bài chi tiết, tài liệu phục vụ soạn giảng); (2) Nội dung cụ thể của 5 bước lên lớp (Theo mẫu giáo án năm 2015 của Học viện); (3) Hình thức trình bày. Trong Bước giảng bài mới, Nhà trường tập trung đánh giá các nội dung cơ bản như: (1) Trình bày kiến thức cơ bản (bao gồm: đánh giá về lựa chọn KTCB thiết thực, phù hợp với mục tiêu bài giảng; năng lực phân tích kiến thức cơ bản; cập nhật kiến thức, thông tin mới; phân tích các ví dụ minh hoạ, trong đó, coi trọng việc lấy các ví dụ tại địa phương); (2) Nội dung phát triển kỹ năng, thái độ; (3) Nội dung học viên làm việc; (4) Nội dung, kỹ năng sử dụng các phương tiện dạy học.

Phiếu chấm điểm bài giảng tính theo thang điểm 10, tập trung vào đánh giá việc triển khai 5 bước lên lớp, bao gồm: (1) Ổn định lớp; (2) Kiểm tra bài cũ; (3) Giảng bài mới; (4) Chốt kiến thức; (5) Hướng dẫn tự học. Bước giảng bài mới tập trung vào đánh giá các nội dung cơ bản: (1) Kỹ năng trình bày, khai thác kiến thức cơ bản (2) Nội dung phát triển kỹ năng, thái độ cho người học; (3) Nội dung, kỹ năng, hiệu quả phát huy tính tích cực học tập của học viên; (4) Nội dung, kỹ năng, hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học.

Sau một hoặc một số bài thao giảng, cấp chủ trì thao giảng tổ chức rút kinh nghiệm bài thao giảng, thông báo kết quả thao giảng. Kết quả bài thao giảng được đánh giá qua kết quả chấm bài soạn và bài giảng trên lớp. Cách tính điểm và xếp loại bài thao giảng được thực theo quy định của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Bài thao giảng, sau khi hoàn thành được lập hồ sơ lưu trữ. Hồ sơ bài thao giảng phản ánh đầy đủ quy trình tổ chức thao giảng. Hồ sơ thao giảng cấp khoa được lưu tại khoa chủ quản, hồ sơ thao giảng cấp trường được lưu tại Phòng Khoa học - Thông tin - Tư liệu. Nhà trường tổ chức kiểm tra hồ sơ thao giảng cấp khoa hàng năm để đảm bảo các bài thao giảng cấp khoa đều thực hiện đúng quy định về chuyên môn.

Tỷ lệ giảng viên thao giảng cấp khoa đạt loại giỏi hàng năm từ 80% trở lên, số còn lại đạt loại khá, không có loại trung bình hay yếu, kém. Giảng viên thao giảng đạt loại khá thường là các giảng viên tập sự hoặc giảng viên trẻ. 100% giảng viên tham gia thao giảng cấp trường đạt loại giỏi.

Thông qua tổ chức nề nếp hoạt động thao giảng cấp khoa, cấp trường, lãnh đạo khoa chuyên môn, lãnh đạo Nhà trường đánh giá được năng lực, trình độ của từng giảng viên và đội ngũ giảng viên; đánh giá được chất lượng, hiệu quả công tác dạy học của Nhà trường, từ đó, tổng kết, rút kinh nghiệm để tiếp tục chỉ đạo công tác chuyên môn, đào tạo và sử dụng đội ngũ giảng viên.

* Dự giảng đột xuất

Thực hiện dự giảng đột xuất, Giám đốc trường căn cứ vào mục tiêu, nhiệm vụ quản lý, lựa chọn bài giảng, giảng viên để dự, thông báo các thành viên Ban giám đốc (hoặc đại diện), đại diện lãnh đạo khoa chuyên môn, đại diện lãnh đạo Phòng Khoa học - Thông tin - Tư liệu tổ chức dự giảng đột xuất, chỉ báo trước cho giảng viên từ 5 - 10 phút để chuẩn bị; có thể dự cả bài, hoặc dự một số tiết trong bài; có thể dự giảng bài mới hoặc bài thảo luận. Các giảng viên dự giảng thực hiện chấm điểm bài giảng, tiết giảng theo mẫu phiếu chấm điểm bài giảng, tiết giảng và tổ chức rút kinh nghiệm với người giảng.

Thông qua hoạt động dự giảng đột xuất, lãnh đạo trường tăng cường công tác kiểm tra, giám sát giảng viên thực hiện các quy định về chuyên môn, đánh giá được chất lượng bài giảng của giảng viên, rút kinh nghiệm về công tác quản lý chuyên môn và góp phần đào tạo giảng viên, qua đó duy trì được nề nếp giảng dạy, nâng cao được ý thức, trách nhiệm của giảng viên với công tác chuyên môn.

1.2. Về đánh giá hoạt động học:

Hoạt động đánh giá việc học Trung cấp Lý luận chính trị- hành chính ở Trường Chính trị Thái Bình hiện nay chủ yếu thông qua hình thức thi (thi hết môn, thi tốt nghiệp hoặc viết tiểu luận cuối khoá), được thực hiện theo Quy chế thi, kiểm tra và xếp loại kết quả học tập (Ban hành kèm theo Quyết định số 268/QĐ-HVCT-HCQG, ngày 03/02/2010 của Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh) và Hướng dẫn số 08/HD-HVCTQG, ngày 29/5/2014 của Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh về Viết tiểu luận cuối khóa và thi tốt nghiệp chương trình đào tạo Trung cấp Lý luận chính trị - hành chính.

* Về thi hết môn, thi tốt nghiệp

Thực hiện quy định, thi hết môn được duyệt điều kiện dự thi trước khi thi ít nhất 03 ngày. Thành phần và quy trình duyệt thi bao gồm: Chủ nhiệm lớp lập báo cáo duyệt thi; chuyên viên Phòng Đào tạo theo dõi lớp kiểm tra, xác nhận; Lãnh đạo Phòng Đào tạo và lãnh đạo khoa chuyên môn xác nhận; Phó giám đốc phụ trách chuyên môn kiểm tra và phê duyệt điều kiện thi của lớp. Học viên đủ điều kiện dự thi khi tỷ lệ chuyên cần đạt từ 90% trở lên và hoàn thành các yêu cầu về học tập và rèn luyện của môn học.

Đề thi, đáp án môn thi do khoa chuyên môn chuẩn bị, gửi về Phó giám đốc phụ trách chuyên môn trước ngày thi ít nhất 03 ngày. Đề thi đảm bảo bám sát nội dung giảng dạy, đảm bảo cơ cấu hợp lý giữa lý thuyết, bài tập, liên hệ vận dụng vào thực tiễn để vừa đánh giá được lượng kiến thức học viên đã tiếp thu được, vừa đánh giá khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn hoạt động lãnh đạo, quản lý.

Bài thi được Phòng Đào tạo quản lý, bảo mật, thực hiện đúng các quy định về nghiệp vụ chấm thi, đảm bảo tính khách quan, giám sát lẫn nhau giữa Phòng Đào tạo và khoa chuyên môn. Công tác chấm thi do khoa chuyên môn đảm nhiệm, việc chấm thi đảm bảo bám sát đáp án, biểu điểm đã được chia nhỏ không quá 0,25 điểm.

* Về tiểu luận cuối khóa

Căn cứ vào quy định về viết tiểu luận cuối khoá của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phòng Đào tạo lập danh sách 20% học viên có điểm trung bình các môn, phần học đạt từ 7,0 điểm trở lên (không có điểm môn học, phần học dưới 6, không thi lại lần 2), lấy từ cao xuống thấp để trình Phó giám đốc phụ trách chuyên môn quyết định. Nhà trường bố trí thời gian hướng dẫn học viên viết tiểu luận cuối khóa. Học viên căn cứ vào chức danh, nhiệm vụ công tác để đăng ký đề tài tiểu luận phù hợp. Phòng Đào tạo căn cứ vào tên đề tài tiểu luận, chuyên môn của giảng viên các khoa để dự kiến phân công giảng viên hướng dẫn, trình lãnh đạo trường quyết định phân công giảng viên hướng dẫn viết tiểu luận. Tiểu luận cuối khóa được chấm 2 vòng, do 02 giảng viên chấm điểm độc lập. Điểm tiểu luận là trung bình cộng điểm chấm của hai giảng viên.

Thực hiện các hoạt động đánh giá việc học theo quy định trên, kết quả tốt nghiệp các khoá đào tạo của Nhà trường trong một số năm vừa qua như sau: Tỷ lệ học viên đỗ tốt nghiệp loại Giỏi đạt từ 1-5%, loại Khá đạt từ 35- 50 %, còn lại là trung bình. Tùy theo đối tượng học viên mà chất lượng xếp loại khác nhau, cá biệt có trường hợp học viên thi không đạt phải thi lại lần hai.

Bên cạnh hình thức đánh giá việc học của học viên bằng hoạt động thi, kiểm tra, viết tiểu luận cuối khoá, Nhà trường còn áp dụng một số hình thức đánh giá không chính thức khác như: Đánh giá ý thức, thái độ học tập, rèn luyện của học viên thông qua tỷ lệ chuyên cần và tinh thần chấp hành nội quy, quy chế, quy định của Nhà trường; đánh giá năng lực nhận thức, tinh thần học tập của học viên thông qua kiểm tra bài cũ, nội dung thầy trò trao đổi trong quá trình giảng bài và các buổi thảo luận trên lớp.

2. Một số giải pháp cơ bản đổi mới công tác đánh giá hoạt động dạy – học Trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại Trường Chính trị Thái Bình trong thời gian tới

2.1. Đối với hoạt động dạy:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc, cụ thể với giảng viên những quy định về công tác chuyên môn và yêu cầu của Nhà trường về đổi mới cách dạy, cách học, cách thi.

Hai là, tổ chức nghiêm túc, chặt chẽ, khoa học hoạt động thao giảng cấp khoa, cấp trường. Nhà trường rút kinh nghiệm những hạn chế trong tổ chức thao giảng những năm trước, có biện pháp cụ thể, thiết thực nâng cao nhận thức của giảng viên về ý nghĩa, tác dụng của hoạt động thao giảng cấp khoa, cấp trường; nâng cao vai trò, trách nhiệm của trưởng, phó khoa, phòng, thành viên hội đồng khoa học Nhà trường về công tác thao giảng. Xây dựng cơ chế gắn chặt kết quả thao giảng với đánh giá, xếp loại giảng viên và công tác thi đua, khen thưởng, đào tạo, bổ nhiệm cán bộ.

Ba là, tăng cường hoạt động dự giảng đột xuất để đưa công tác chuyên môn đi vào nề nếp và bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, nhất là các giảng viên trẻ, giảng viên có năng lực giảng dạy hạn chế.

Bốn là, tiến hành nghiên cứu mô hình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của các nước tiên tiến trên thế giới, tạo ra nhận thức đột phá về mô hình, phương pháp đào tạo lý luận chính trị cho cán bộ, từ đó, có tư duy, quan điểm chỉ đạo đổi mới nội dung, phương pháp dạy học phù hợp, hiệu quả. Trên cơ sở đó, xây dựng lại phiếu chấm điểm giáo án, bài giảng, tiết giảng phù hợp, làm cơ sở cho cho việc đánh giá hoạt động dạy đi vào khoa học, hiệu quả.

Năm là, nghiên cứu hình thức và cơ chế phù hợp để lấy ý kiến đánh giá khách quan của học viên về chất lượng, hiệu quả các bài giảng.

2.2. Đối với hoạt động học:

Một là, tiến hành đổi mới cách thức thi tự luận một cách khoa học, nghiêm túc, hiệu quả theo hướng: Xây dựng hướng dẫn chi tiết về công tác thi, kiểm tra và khoá luận tốt nghiệp. Trong đó, hướng dẫn chi tiết về đổi mới cách ra đề thi, yêu cầu về đáp án; quy trình xây dựng, quản lý, sử dụng ngân hàng đề thi môn học, phần học; cách chấm thi; quy trình tổ chức chấm, quản lý bài thi, quản lý và công khai điểm thi. Tổ chức xây dựng ngân hàng đề thi các môn học trong chương trình đào tạo.

Hai là, đa dạng hoá hình thức thi, kiểm tra theo hướng: Áp dụng thêm hình thức thi trắc nghiệm và thi vấn đáp phù hợp với tính chất, đặc thù môn học, phần học; theo đó, tiến hành xây dựng bộ đề thi trắc nghiệm và thi vấn đáp.

Ba là, đổi mới hoạt động thi, kiểm tra theo hướng phù hợp năng lực học viên, đảm bảo nghiêm túc, thực chất. Đổi mới cách ra đề thi theo hướng hạn chế yêu cầu học thuộc; tăng cường kiểm tra học viên hiểu bài, tư duy sáng tạo, liên hệ, vận dụng kiến thức vào thực tiễn; duy trì đề thi không sử dụng tài liệu; tổ chức coi thi nghiêm túc; chỉ đạo xây dựng đáp án vừa sức, đánh giá được học viên hiểu bài, biết phân tích, biết vận dụng kiến thức, đáp án có phần cứng về lý thuyết, có phần mềm về liên hệ, vận dụng, xử lý tình huống, có độ mở để khuyến khích học viên sáng tạo…đi đôi với tập huấn, quán triệt giảng viên về cách chấm thi cho phù hợp.

Bốn là, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen tư duy của học viên, từ học để thi, học để lấy bằng cấp, sang học thực, học để hiểu biết, học để nâng cao năng lực, trình độ, học để làm việc, coi học tập là con đường cơ bản để phát triển bản thân, nâng cao năng lực làm việc, từ đó thay đổi suy nghĩ, tâm thế, ý thức, hành vi trong học tập; khuyến khích học viên chủ động, tự giác học tập; khuyến khích học viên trao đổi, thảo luận, liên hệ vận dụng kiến thức vào công việc; khuyến khích tư duy sáng tạo.

Năm là, xây dựng cơ chế, hình thức để lấy ý kiến của học viên vào các hoạt động, quyết định liên quan đến đổi mới cách dạy, cách học, cách thi, cách quản lý, phục vụ nhằm phát huy trí tuệ xã hội, đưa các quy định, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng của Nhà trường gắn với nhu cầu thiết thực, phù hợp với người học.

Sáu là, xây dựng cơ chế, hình thức định kỳ lấy ý kiến nhận xét, đánh giá của các cơ quan, cá nhân sử dụng cán bộ và nhân dân địa phương về chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, sự phát triển của cán bộ sau đào tạo, bồi dưỡng; về yêu cầu kiến thức, chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng, tư duy, thái độ cần được bồi dưỡng, trau dồi cho cán bộ lãnh đạo quản lý từng cấp./.