Suốt cuộc đời mình, mối quan tâm hàng đầu của Chủ tịch Hồ Chí Minh là vấn đề đoàn kết nhằm tập hợp lực lượng, phát huy đến mức cao nhất sức mạnh dân tộc và sức mạnh quốc tế, vì mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng trên đã được thể hiện rõ nét qua bản Di chúc của Người. Hơn 50 năm trôi qua kể từ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh viết những dòng cuối cùng của bản Di chúc lịch sử, mỗi chúng ta cùng suy ngẫm về tư tưởng đoàn kết trong di sản mà Người để lại cho dân tộc Việt Nam hôm nay. 

Tư tưởng cốt lõi trong Di Chúc của Bác, đó chính là tư tưởng đoàn kết, là sự kết tinh tư tưởng đoàn kết của Người trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, tư tưởng đó thể hiện ở ba nội dung lớn đó là: đoàn kết trong Đảng, đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. 

Thứ nhất, về đoàn kết trong Đảng 

Trong Di chúc, Hồ Chí Minh đề cập rất nhiều đến vấn đề từ đấu tranh giành độc lập đến phác thảo cương lĩnh xây dựng đất nước ngay sau khi chiến tranh kết thúc, từ đối nội đến đối ngoại, từ việc chung đến việc riêng. Điều quan trọng nhất, sâu sắc nhất trước lúc đi xa đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh là nói về đoàn kết trong Đảng. Tính lô gic, tính cách mạng và khoa học trong cách viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh  là ngay sau cụm từ “trước hết nói về Đảng”, Người đề cập trực tiếp đến vấn đề đoàn kết trong Đảng. Phải chăng từ trong tâm khảm của mình, Hồ Chí Minh đòi hỏi những người cộng sản Việt Nam phải luôn nhớ rằng sự nghiệp cách mạng muốn thành công trước hết cần có Đảng lãnh đạo và Đảng phải kết thành một khối thống nhất. Là người có tầm nhìn chiến lược, xuyên suốt lịch sử, có những dự đoán thiên tài nên từ tháng 9/1960 Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Toàn dân ta đoàn kết nhất trí, bền bỉ đấu tranh thì chậm nhất là 15 năm nữa, Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất, Bắc - Nam nhất định sẽ sum họp một nhà”. Tiếp tục tư duy ấy, trong Di chúc Người còn viết: “Cuộc kháng chiến chống Mỹ có thể sẽ kéo dài mấy năm nữa”. Vì vậy, có thể nói phần quan trọng nhất trong Di chúc của Người là phác thảo cương lĩnh xây dựng đất nước sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Theo Hồ Chí Minh, thắng đế quốc, phong kiến đã khó, thắng bần cùng và lạc hậu còn khó khăn hơn. Tính nhất quán ấy của tư duy Hồ Chí Minh được tiếp tục nhấn mạnh trong Di chúc: chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng để tạo ra cái mới mẻ, tốt tươi là cực kỳ to lớn, phức tạp, khó khăn. Chính trong điều kiện mới, Hồ Chí Minh yêu cầu Đảng phải mạnh hơn bao giờ hết, Đảng chỉ mạnh hơn khi sự đoàn kết thống nhất trong Đảng được tăng cường, vì vậy trong Di chúc Bác viết: “Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. Sự nhấn mạnh này là khái quát nhất cho thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh ý thức sâu sắc hơn ai hết tầm quan trọng đặc biệt của việc xây dựng khối đoàn kết trong Đảng. 

Thứ hai, về đoàn kết toàn dân 

Kế thừa những giá trị truyền thống dân tộc, cùng với việc nhấn mạnh đoàn kết trong Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm đến việc xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Người chỉ rõ: “Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và nhân dân ta, vì vậy trách nhiệm của mỗi đảng viên, mỗi người dân cần phải gìn giữ, phát huy truyền thống đó”. Muốn làm được điều đó, với tư cách là một Đảng cầm quyền trong điều kiện mới, Đảng ta phải có những chủ trương, chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn và phải đáp ứng nhu cầu nguyện vọng chính đáng của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Đó là cách tốt nhất để tập hợp lực lượng cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. 

Trong bản Di chúc, Người đã chỉ ra các chính sách cụ thể mà Đảng và Nhà nước phải thực hiện đối với các tầng lớp nhân dân trong giai đoạn cách mạng mới: Với thế hệ trẻ, cần chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa vừa hồng vừa chuyên; với người nông dân, cần có chính sách miễn thuế nông nghiệp một năm; với phụ nữ, cần phải có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày thêm nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc kể cả công việc lãnh đạo; với thương binh, thân nhân gia đình thương binh liệt sỹ, phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thông qua những chính sách đó, sẽ quy tụ được sức mạnh toàn dân tộc, không bỏ sót bất kỳ ai miễn là những người Việt Nam yêu nước, không có sự phân biệt đối xử. Đồng thời còn thể hiện tư tưởng nhân ái, độ lượng, bao dung mang đậm phong cách Hồ Chí Minh. 

Làm tốt được những việc nêu trên, Đảng ta sẽ hiện thực được điều mong muốn cuối cùng của Người: “…là toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”. 

Thứ ba, về đoàn kết quốc tế 

Đoàn kết quốc tế là một yếu tố có giá trị lớn trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gắn bó với Người trong gần 60 năm hoạt động cách mạng, hơn 30 năm bôn ba hoạt động ở nước ngoài. Thực tế cho thấy, với uy tín, nhiệt tình cách mạng và chủ nghĩa quốc tế trong sáng, ngay từ những năm 1920, Hồ Chí Minh đã có những đóng góp quan trọng vào sự đoàn kết, thống nhất giữa các lực lượng cách mạng trên thế giới. Người luôn xác định cách mạng Việt Nam là một bộ phận, có quan hệ mật thiết với cách mạng vô sản và phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, phụ thuộc trên thế giới và Người chủ trương thực hiện đoàn kết sâu sắc triệt để trên nguyên tắc bình đẳng dân tộc và hợp tác cùng có lợi. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần khẳng định: “Cách mạng Việt Nam luôn luôn được sự đồng tình và ủng hộ của giai cấp công nhân và nhân dân cách mạng thế giới, nhất là của nhân dân các nước xã hội chủ nghĩa anh em. Tình đoàn kết quốc tế vĩ đại ấy là một điều kiện rất quan trọng cho cách mạng Việt Nam thắng lợi”. Người cũng nhấn mạnh: “Sức mạnh, sự vĩ đại và sự bền bỉ của nhân dân Việt Nam cơ bản là ở sự đoàn kết của nhân dân Việt Nam và ở sự ủng hộ của nhân dân thế giới”. 

Và trong Di chúc, quan điểm về đoàn kết quốc tế một lần nữa lại được biểu hiện rõ ràng hơn và đầy đủ hơn. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh quả quyết khẳng định về thắng lợi của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Thắng lợi ấy không thể tách rời sự đoàn kết, giúp đỡ tận tình của các nước xã hội chủ nghĩa và bầu bạn khắp năm châu. Với Người, nhân dân Việt Nam và các lực lượng tiến bộ trên thế giới đã kết thành một khối gắn bó không tách rời; thành quả của cách mạng là tổng hợp sức mạnh nội lực và sức mạnh của tình đoàn kết, tương trợ quốc tế. Vì vậy, một trong những dự kiến đầu tiên của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay sau khi chiến tranh kết thúc là thay mặt nhân dân ta, Người sẽ đi thăm, cảm ơn và mở rộng hơn nữa khối đoàn kết quốc tế với Việt Nam. Đây chính là biểu hiện của truyền thống đoàn kết, thủy chung, trọng tình trọng nghĩa của dân tộc Việt Nam, mà Người là hiện thân cao đẹp nhất. 

Hơn năm mươi năm đã đi qua, những tư tưởng quan điểm nêu trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn được Đảng, nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế đón nhận, suy ngẫm và vận dụng. Trong tình hình mới, việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết lại càng quan trọng nhằm huy động và phát huy sức mạnh dân tộc và sức mạnh quốc tế. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cùng với niềm tin về một tương lai tốt đẹp, mỗi cán bộ, đảng viên cần phải xây dựng và phát huy  cao hơn nữa  sức mạnh đại đoàn kết, trước hết là đoàn kết trong Đảng như Di chúc của Bác.   

-----

TÀI LIỆU THAM KHẢO 

  

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 9, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1995, trang 279. 

2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 1995,trang 238. 

3. Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, Nhà xuất bản sự thật, Hà Nội 1980, trang 210,211. 

4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 14 Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, trang 467 

5. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 15, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, trang 675