Quản lý đảng viên là một khâu rất quan trọng của công tác đảng viên, có tác động nhiều mặt đến các khâu khác của công tác đảng viên như đánh giá, phân loại, khen thưởng, kỷ luật đảng viên, xây dựng kế hoạch công tác đảng viên...Tổ chức cơ sở đảng là chủ thể trực tiếp quản lý đảng viên. Công tác quản lý đảng viên của tổ chức cơ sở đảng là quản lý toàn diện về chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức, lối sống, quản lý công việc, quản lý sinh hoạt, đời sống, quan hệ xã hội cả ở cơ quan và nơi cư trú, kết hợp việc quản lý đảng viên của tổ chức đảng với sự tham gia quản lý của chính quyền, đoàn thể, đề cao tinh thần tự quản của đảng viên. Như vậy, quản lý đảng viên góp phần quan trọng để xây dựng Đảng vững mạnh về tổ chức, bởi lẽ, sức mạnh của toàn Đảng là do sức mạnh của đội ngũ đảng viên tạo nên. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng quản lý, phát huy vai trò của đội ngũ đảng viên luôn là khâu then chốt, một nội dung quan trọng và là nhiệm vụ thường xuyên của các cấp ủy đảng.

Trong những năm qua công tác quản lý đảng viên của các tổ chức cơ sở đảng ở Thái Bình luôn được coi trọng, có ý nghĩa quyết định đối với các tổ chức cơ sở đảng trong hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Tuy nhiên, công tác quản lý đảng viên của các chi bộ đảng ở nông thôn Thái Bình bên cạnh những ưu điểm, thuận lợi cũng còn đang đứng trước không ít khó khăn, vướng mắc, hạn chế. Có nhiều vấn đề thực tiễn đặt đối với các chi bộ trong công tác quản lý đảng viên, nhất là với quản lý đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú nhưng đang lúng túng chưa có cách giải quyết. Thực tiễn ở nông thôn Thái Bình hiện nay thu nhập của người dân, trong đó có nhiều đảng viên chủ yếu là từ nông nghiệp trồng lúa, năng suất lao động thấp, cơ bản là lấy công làm lãi. Đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp do tốc độ công nghiệp hóa diễn ra nhanh. Ở nhiều địa phương trong tỉnh, bình quân đầu người có nơi chưa tới một sào ruộng, tình trạng thiếu việc làm đối với người lao động diễn ra thường xuyên. Thu nhập một năm từ một sào ruộng không đáp ứng được cuộc sống của người nông dân nên từ nhiều năm nay không ít người đã chọn cách rời quê hương đi làm ăn xa để tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống cho gia đình. Việc làm này vừa phù hợp với chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng về phát triển kinh tế, góp phần làm giàu cho quê hương, vừa giúp kinh tế gia đình bớt khó khăn. Lựa chọn này của đảng viên là chính đáng nên hầu hết Đảng ủy xã và các chi bộ đảng ở nông thôn Thái Bình đều quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi cho đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú.

Khảo sát ở đảng bộ các xã, thị trấn của các huyện, thành phố trong tỉnh Thái Bình hiện nay đều có đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú. Cụ thể: Đảng bộ huyện Kiến Xương có 456/9.982 đảng viên; huyện Đông Hưng có 412 /13.353 đảng viên; huyện Hưng Hà có 725/12.950 đảng viên; huyện Thái Thụy có 391/11.890 đảng viên; Đảng bộ huyện Quỳnh Phụ có 811/10.511 đảng viên; Thành phố Thái Bình có 189/9135 đảng viên. Không ít đảng bộ xã có tới vài chục đảng viên đi làm ăn xa như  Đảng bộ xã Tân Lễ, huyện Hưng Hà có 70 đảng viên; Đảng bộ xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà có hơn 50 đảng viên; Đảng bộ xã Hồng Minh, huyện Hưng Hà cũng có nhiều đảng viên đi làm ăn xa. Ở Huyện Kiến Xương, Đảng bộ xã Vũ Thắng có 36 đảng viên, Đảng bộ Thị trấn Thanh Nê có 33 đảng viên. Ở huyện Quỳnh Phụ, Đảng bộ xã Đồng Tiến có 49 đảng viên, Đảng bộ Thị trấn Quỳnh Côi có 48 đảng viên đi làm ăn xa;...Qua đó cho thấy, đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú đã diễn ra ở hầu hết các đảng bộ xã, thị trấn trên địa bàn tỉnh trong nhiều năm qua.

Đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú cơ bản chấp hành các quy định của Đảng như viết đơn báo cáo chi bộ, được chi ủy xem xét và báo cáo với Đảng ủy địa phương cho tạm miễn sinh hoạt theo quy định của Đảng. Đến cuối năm, đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú đều gửi bản tự kiểm điểm về chi bộ để báo cáo và làm cơ sở bình xét, phân loại đảng viên. Tuy nhiên, công tác quản lý đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú của các chi bộ đảng ở nông thôn Thái Bình đang gặp rất nhiều khó khăn và có những vấn đề đặt ra mà các chi bộ chưa thể tháo gỡ được. Thể hiện:

Một là, căn cứ đánh giá, phân loại đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú hiện nay phần lớn là các chi bộ đều dựa trên bản tự kiểm điểm của đảng viên. Nếu đảng viên không có vi phạm gì thì chi bộ phân loại chất lượng đảng viên ở mức "Đảng viên hoàn thành nhiệm vụ", còn thực tế đảng viên của chi bộ đi làm ăn ở xa nơi cư trú như thế nào thì rất khó kiểm soát vì không phải đảng viên nào đi làm ăn xa nơi cư trú cũng có xác nhận của tổ chức đảng, chính quyền địa phương nơi đảng viên đến làm ăn. Cá biệt còn có trường hợp bản tự kiểm điểm của đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú do người nhà viết hộ cho nên tính khách quan trong việc đánh giá, phân loại chất lượng đảng viên chưa cao, còn hình thức. Không những thế, có đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú không báo cáo với chi bộ nên rất khó quản lý. Vì tình làng, nghĩa xóm, họ hàng, huyết thống nên chi bộ chỉ nhắc nhở, điều đó cũng làm giảm tính kỷ luật trong Đảng.

 Hai là, hiện nay trong đảng viên của không ít chi bộ nông thôn có sự băn khoăn, so sánh giữa đảng viên "đi làm việc lưu động ở các địa phương" với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú. Đó là đảng viên đi làm ăn xa thì được miễn công tác và sinh hoạt đảng theo quy định của Đảng nên chi bộ không phân công công tác cho đảng viên, nhưng lại đánh giá, phân loại đảng viên giống như các đồng chí đảng viên được chi bộ phân công công tác và sinh hoạt đầy đủ. Bên cạnh đó, nhiều đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú không phải là đi dưới một năm như theo quy định của Đảng mà thậm chí có đồng chí đi tới gần chục năm, nếu không có vi phạm gì lớn thì họ cũng được xét và trao huy hiệu 50 năm tuổi Đảng. Các đảng viên đã được trao huy hiệu 50 năm tuổi Đảng trở lên nếu không có lương hưu và trợ cấp mất sức sẽ được hưởng mức trợ cấp thấp nhất là 0.7% mức lương tối thiểu trở lên. Làm như vậy chưa có sự công bằng giữa những đảng viên công tác ở tại địa phương với những đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú hàng chục năm mới về địa phương, không thực hiện nhiệm vụ đảng viên, không có cống hiến gì cho địa phương nhưng lại được hưởng chế độ như nhau, điều này cũng làm nảy sinh tư tưởng trong đảng viên của chi bộ.

Ba là, theo quy định của Đảng, việc miễn công tác, sinh hoạt đảng đối với đảng viên đi làm việc lưu động ở các địa phương, đơn vị trong nước thời gian dưới 01 năm không có điều kiện trở về tham gia sinh hoạt chi bộ theo quy định thì ít nhất mỗi năm phải đảm bảo tham gia sinh hoạt chi bộ được 01 kỳ. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều đảng viên làm ăn xa nơi cư trú không đảm bảo được quy định này do họ đi làm ăn tới hai đến ba năm mới về địa phương; có khi về nhưng chưa đến ngày sinh hoạt chi bộ thì lại phải đi nên không thể tham dự được. Đây cũng là vấn đề khiến chi bộ lúng túng, không giải quyết không được, vì nếu chi bộ không tạo điều kiện cho họ thì thậm chí vì mưu sinh họ sẽ rời khỏi Đảng. Vấn đề ở chỗ, nếu đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú không tham gia sinh hoạt chi bộ theo quy định được thì mối quan hệ giữa tổ chức đảng với đảng viên và giữa đảng viên với tổ chức đảng không được đảm bảo.

Để thực hiện tốt chủ trương của Đảng về phát triển kinh tế nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân, giữ nghiêm được nguyên tắc kỷ luật đảng và năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, giữ vững uy tín, vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng ở nông thôn Thái Bình hiện nay, các cấp ủy đảng cần khắc phục những khó khăn trong công tác quản lý đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú hiện nay thông qua các giải pháp sau:

Một là, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục với nhiều hình thức, phương pháp  để nâng cao nhận thức, sự hiểu biết, ý thức trách nhiệm của đảng viên trong thực hiện các quy định của Điều lệ Đảng khi đi làm ăn xa nơi cư trú. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các đồng chí cấp ủy ở các tổ chức đảng ở các tổ chức cơ sở đảng có đảng viên đi làm ăn xa trong việc nắm bắt tư tưởng; thường xuyên gặp gỡ, động viên, hướng dẫn, giúp đỡ để các đồng chí đảng viên có nhu cầu đi làm ăn xa hiểu đầy đủ hơn về đường lối, chủ trương của Đảng, hiểu hơn về nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng; giúp họ nêu cao ý thức, trách nhiệm và tự giác thực hiện tốt các quy định của Đảng đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú.

Hai là, để khắc phục tính hình thức trong đánh giá, nhận xét, phân loại đảng viên thì ngoài bản tự kiểm điểm của đảng viên, chi bộ nên phân công đảng viên nắm bắt thêm những thông tin từ người thân, những người của địa phương cùng đi làm ăn xa nơi cư trú với đảng viên đó nhằm có thêm những dữ liệu chính xác để đánh giá, phân loại đảng viên

Ba là, các cấp ủy tổ chức cơ sở đảng tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông nghiệp, nông thôn, tạo ra nhiều việc làm và thu nhập ổn định ngay tại địa phương. Đó là cơ sở thay đổi căn bản đời sống kinh tế - xã hội khu vực nông thôn, tạo điều kiện để người dân và các đảng viên có việc làm, cuộc sống gia đình ổn định, an cư lạc nghiệp tại quê nhà không phải "ly hương" mưu sinh vì miếng cơm, manh áo.

Bốn là, đề nghị Trung ương nghiên cứu quy định về chuyển sinh hoạt đảng tạm thời đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú từ 3 tháng trở lên. Mặc dù đảng viên đi làm ăn xa thường không cố định ở một nơi nhưng vẫn có thể chuyển sinh hoạt đảng tạm thời được vì đảng viên tạm trú ở đâu thì ở đó đều có tổ chức đảng. Nếu đảng viên không tham gia sinh hoạt thì tổ chức đảng nơi cư trú mới cũng không có cơ sở để xác nhận cho đảng viên. Điều đó dẫn đến sự lỏng lẻo của tổ chức đảng trong quản lý đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú. Vì thế, việc chuyển sinh hoạt đảng tạm thời đối với đảng viên đi làm ăn xa nơi cư trú là rất cần thiết.

Chỉ trên cơ sở xác định rõ những vấn đề đặt ra thì mới đề xuất được các giải pháp phù hợp góp phần khắc phục những hạn chế, khó khăn lúng túng của các chi bộ nông thôn Thái Bình hiện nay và các chi bộ nông thôn trên cả nước nói chung trong công tác quản lý đảng viên đi làm việc xa nơi cư trú./.