Đảng cộng sản Việt Nam được Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện, trải qua 86 năm đã lãnh đạo nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác viết lên những trang sử hào hùng của dân tộc. Đạt được những thành công đó là do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn coi trọng công tác xây dựng Đảng, thường xuyên chăm lo củng cố và phát triển Đảng. Từ trước đến nay, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, Đảng ta vẫn kiên trì mục tiêu lý tưởng cách mạng "ĐLDT gắn liền với CNXH" thể hiện trung thành với lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc. Để đứng vững và hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình, lãnh đạo nhân dân ta xây dựng thành công CNXH đòi hỏi Đảng ta phải tiếp tục đổi mới, xây dựng chỉnh đốn Đảng, xiết chặt đội ngũ để nâng cao hơn nữa sức chiến đấu và năng lực lãnh đạo. Vì vậy, theo tinh thần NQTW 4 Khóa XII của Đảng xác định " Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật. Kết hợp giữa " xây" và " chống"; "xây" là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài; "chống" là nhiệm vụ quan trọng cấp bách"¹. 

Bước vào thời kỳ mới, cách mạng nước ta vừa đứng trước thời cơ vận hội mới, vừa phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức lớn không thể xem thường. Nắm bắt cơ hội, tận dụng thời cơ, đẩy lùi nguy cơ, vượt qua thách thức với tinh thần cách mạng tiến công, đưa cách mạng Việt Nam tiến lên mạnh mẽ. Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định: " xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức"². Đây là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Xuất phát từ vị trí, vai trò của Đảng là tầm quan trọng của công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng. Vì trong hệ thống chính trị, Đảng giữ vị trí là hạt nhân lãnh đạo, là một thành tố của xã hội; Đảng là đội tiên phong; là lãnh tụ chính trị của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc. Đảng đóng vai trò lãnh đạo đối với hệ thống chính trị và toàn xã hội, Đảng là người tổ chức lãnh đạo, là nhân tố hành đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Thực tiễn lịch sử đã chứng minh trước những năm 1930, đất nước ta chìm trong ách nô lệ, nhân dân lầm than, cơ cực, từ khi Đảng cộng sản Việt Nam ra đời đã lãnh đạo nhân dân ta tiến hành cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, tiếp đó là lãnh đạo nhân dân ta đánh thắng thực dân Pháp và đế quốc Mỹ thống nhất đất nước đi lên CNXH, đặc biệt thành tựu hơn 20 năm đổi mới đất nước dưới sự khởi xướng và lãnh đạo của Đảng. Có được những thành công ấy, trước hết là do Đảng ta luôn coi trọng công tác chỉnh đốn Đảng.

Xây dựng chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt còn xuất phát chính từ  tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng. Khi cách mạng phát triển mạnh, xây dựng Đảng để Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức đáp ứng yêu cầu được giao; khi cách mạng còn khó khăn, xây dựng và chỉnh đốn Đảng mạnh hơn, không giao động và có thái độ bình tĩnh, sáng suốt, kiên định vượt qua; khi cách mạng trên đà thắng lợi, xây dựng chỉnh đốn Đảng để ngăn chặn bệnh quan liêu, kiêu ngạo, chủ quan tự mãn, suy thoái. Trong bất cứ thời kỳ nào công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách, có ý nghĩa quyết định đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng và có ý nghĩa sống còn đối với bản thân Đảng. Do đó, Nghị quyết TW4 khoá XI khẳng định "…công tác xây dựng Đảng vẫn còn không ít hạn chế, yếu kém, thậm chí có những yếu kém, khuyết điểm kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ chậm được khắc phục, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng; nếu không được sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ"³. Nghị quyết TW4 khoá XII tiếp tục khẳng định tính:"Kiên định những vấn đề có tính nguyên tắc trong công tác xây dựng Đảng. Nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng và bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng có hiệu lực, hiệu quả; giữ vững bản lĩnh chính trị của Đảng, của các tổ  đảng, của cán bộ đảng viên… "4. Do vậy, để Đảng luôn hoàn thành nhiệm vụ chính trị ngang tầm với thời đại, xứng đáng với vị trí, vai trò lãnh đạo giai cấp, dân tộc  thì Đảng phải luôn tự đổi mới, "xây dựng và chỉnh đốn". Đó là quy luật tồn tại và phát triển của một Đảng Mác xit chân chính.

Xuất phát từ thực trạng bản thân Đảng và công tác xây dựng Đảng trong thời gian qua và hiện nay cho thấy, đối với Đảng ta: phần đông cán bộ đảng viên giàu lòng yêu nước, kiên định mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Tin tưởng vào con đường mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn, luôn giữ được phẩm chất đạo đức của người cán bộ đảng viên của Đảng, trung thành tuyệt đối với Đảng, hết lòng hết sức phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng còn đứng trước nhiều thách thức.

Một là, về công tác cán bộ: Sau gần 30 năm đổi mới Đảng ta đã rèn luyện được một đội ngũ cán bộ có phẩm chất và năng lực, phát huy truyền thống cha anh. Tuy nhiên, vẫn còn một số cán bộ thoái hoá biến chất về đạo đức lối sống, số này có nguy cơ tăng lên. Mơ hồ, giao động về lý tưởng cách mạng, không chịu khó học tập, kiến thức và năng lực hạn chế, tham nhũng tiêu cực.Trình độ đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ còn nhiều bất cập. Chậm đổi mới cơ chế, phương pháp và quy trình đánh giá, bổ nhiệm, miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ. Chưa kiên quyết và thiếu những quy chế có hiệu lực để xắp xếp, bố trí lại đội ngũ cán bộ, thay thế kịp thời những cán bộ yếu kém về phẩm chất và năng lực… Chậm khắc phục tình trạng cục bộ, khép kín, hẫng hụt cán bộ ở các địa phương, ngành.

Hai là,về thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ: Trong lúc phong trào cộng sản và công nhân quốc tế rơi vào tình trạng khủng hoảng, một số Đảng cộng sản từ bỏ nguyên tắc TTDC thì Đảng ta vẫn giữ vững và thực hiện tốt nguyên tắc này. Tuy nhiên, trong Đảng ta hiện nay có lúc có nơi vừa thiếu tập trung, vừa thiếu dân chủ, kỷ luật lỏng lẻo. Không ít cán bộ đảng viên nhận thức chưa đúng về nguyên tắc TTDC.

Ba là, về công tác tự phê bình và phê bình: Còn nhiều bất cập, yếu kém. Nhiều vụ việc tiêu cực không phải trong Đảng phát hiện mà qua báo chí, thông tin dư luận phát hiện ra. Trong các cấp uỷ, tổ chức Đảng, đảng viên chưa đạt yêu cầu đề ra, chưa tạo được chuyển biến cơ bản, chưa góp phần tích cực ngăn chặn và đẩy lùi tệ tham nhũng, lãng phí, quan liêu…  

Bốn là, về tổ chức cơ sở Đảng và đảng viên: Một số cơ sở Đảng và đảng viên chưa nhận thức rõ vị trí, vai trò của mình nên chưa quan tâm đến việc tập trung chỉ đạo xây dựng củng cố tổ chức Đảng.

Năm là, về công tác kiểm tra Đảng: Có lúc, có nơi chưa có chương trình kế hoạch, chưa thường xuyên kiểm tra theo quy định, một số cấp uỷ chưa quan tâm đúng mức đến công tác kiểm tra. Do đó, hiệu quả công tác này ở một số nơi còn hạn chế, chưa kịp thời phát hiện, uấn nắn những biểu hiện lệch lạc trong cán bộ đảng viên, chưa đáp ứng yêu cầu công tác xây dựng Đảng trong tình hình mới.

Sáu là, về công tác tư tưởng lý luận: Trước những vấn đề bức xúc đặt ra, công tác tư tưởng chưa theo sát, chưa kịp thời tổng kết thực tiễn để từ đó  hoàn thiện bổ sung vào lý luận, chủ trương của Đảng.

Bẩy là, về công tác bảo vệ Đảng: Đã được cấp uỷ Đảng quan tâm thực hiện tốt các chế độ, quy chế quản lý đảng viên. Thường xuyên giáo dục cho cán bộ đảng viên tinh thần cảnh giác cách mạng, kiên định lập trường, lý tưởng chủ nghĩa Mác lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ Đảng và bảo vệ thành quả cách mạng. Song, công tác bảo vệ chính trị nội bộ Đảng vẫn còn hạn chế. Các cấp uỷ cần kiện toàn ban bảo vệ chính trị nội bộ các cấp, đào tạo bồi dưỡng chuyên trách bảo vệ chính trị nội bộ.

Tám là,về phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, các đoàn thể còn lúng túng, bất cập trên nhiều mặt, chưa theo kịp công cuộc đổi mới toàn diện, trong đó công tác lãnh đạo chỉ đạo tổ chức  thực hiện. Học tập Nghị quyết và triển khai Nghị quyết còn tình trạng tồn đọng khá phổ biến nhất là cơ sở. Chương trình hành động dập khuân máy móc, thiếu sáng tạo, thiếu sát hợp với điều kiện cụ thể ở cấp mình, ngành mình, một số nơi thực hiện không nghiêm thậm chí còn làm trái với nghị quyết. Chưa thực sự đổi mới phong cách, lề lối làm việc, thực hiện nói đi đôi với việc làm. tình trạng nói nhiều làm ít, né tránh đùn đẩy trách nhiệm còn diễn ra ở nhiều nơi. Hệ thống tổ chức bộ máy của Đảng, Nhà nước còn cồng kềnh kém hiệu quả, chức năng còn chồng chéo…

Từ những yếu tố trên, đòi hỏi và đặt ra cho Đảng phải tiếp tục xây dựng chỉnh đốn Đảng, đây là nhiệm vụ then chốt đảm bảo cho Đảng ta vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức đủ sức lãnh đạo đất nước, đẩy mạnh CNH, HĐH đưa nước ta đi lên CNXH, xứng đáng với vai trò mà nhân dân giao phó./.

Tài liệu tham khảo:

1- Nghị quyết TW 4 khoá  XII, nxb CTQG Hà Nội 2016, tr 35.

2- Nghị quyết TW 4 khoá  XI, nxb CTQG Hà Nội 2012, tr 21 - 22.

3- Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, nxb CTQG Hà Nội 2016, tr 199.

4- Tài liệu tham khảo, phục vụ nghiên cứu các văn kiện ĐH Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, XII của Đảng, nxb CTQG, Hà Nội 2011, tr 201.

5- Tập bài giảng xây dựng Đảng, nxb CTQG, Hà Nội 2002.