Vai trò của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh với quá trình thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam
Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh là một
trong những lãnh tụ xuất sắc của Đảng ta, góp phần tích cực vào
việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, thành lập Tổng Công hội đỏ
Bắc Kỳ.
Nét đặc sắc nhất trong cuộc đời
hoạt động cách mạng của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh là sớm tham gia các
tổ chức tiền Mác xít và luôn hướng các tổ chức ấy vào việc xây
dựng một Đảng cộng sản chân chính. Trước năm 1930, tuy chỉ mới biết
con đường cách mạng của Nguyễn Ái Quốc qua chuyến đi thực tế tìm
hiểu tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên ở Quảng Châu (Trung
Quốc) nhưng đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đã tự quyết định hướng theo con
đường cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, đó là con đường cách
mạng vô sản.
Sau khi học xong tiểu học tại Thái
Bình, Nguyễn Đức Cảnh được đưa sang Nam Định học Trường Thành Chung. Tại
đây, Nguyễn Đức Cảnh có điều kiện mở rộng tiếp xúc với mọi người,
với mọi luồng tư tưởng mới. Nhờ đó, Nguyễn Đức Cảnh hiểu thêm những
nghịch cảnh mà anh đã trải qua và những bất công đang diễn ra hằng
ngày ở ngay trong trường đang theo học và nơi phố phường Thành Nam. Có
lẽ đây là điểm tựa đầu tiên để Nguyễn Đức Cảnh hăng say tìm hiểu
những hoạt động chống Pháp của các bậc tiền bối và tự tham gia các
phong trào dân chủ công khai như: đòi thả cụ Phan Bội Châu, để tang cụ
Phan Chu Trinh. Khởi đầu quá trình hoạt động cách mạng của đồng chí
Nguyễn Đức Cảnh tại Hà Nội là việc lựa chọn làm công nhân ở xưởng in
Lê Văn Tân và tiếp đó là gia nhập nhóm “Nam Đồng thư xã”, tổ chức này sau
phát triển thành tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng. Tuy nhiên, Việt Nam Quốc dân
Đảng ra đời trong lúc các cơ sở của Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên
- tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc
thành lập tại Quảng Châu - Trung Quốc đang mở rộng và hoạt động mạnh
mẽ ở trong nước.
Vào tháng 9/1927, Nguyễn Đức Cảnh và Lư Hồng
Nhật sang Quảng Châu (Trung Quốc), gặp Tổng bộ Thanh niên để thực thi nhiệm vụ
mà Quốc dân Đảng giao cho. Đến Quảng Châu, Nguyễn Đức Cảnh và Lư Hồng Nhật
không gặp được đồng chí Nguyễn Ái Quốc nhưng vẫn kịp dự lớp học chính trị của
Tổng bộ Hội Việt Nam thanh niên cách mạng do đồng chí Hồ Tùng Mậu huấn luyện.
Qua học tập, cả hai đều dứt khoát ly khai tổ chức Quốc dân Đảng, tự nguyện gia
nhập Hội Việt Nam thanh niên cách mạng, chuyển từ lập trường Quốc dân đảng sang
lập trường Cộng sản. Nguyễn Đức Cảnh xác định rõ tư tưởng: “Cuộc cách
mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải do Đảng của giai cấp
công nhân lãnh đạo”. Những nhận thức trên đây là bước ngoặt quyết định
trong cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đối sự ra đời
của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Cống hiến của Nguyễn Đức Cảnh trong
thời kỳ này là tuyên truyền giáo dục công nông về vai trò to lớn của
họ, đẩy mạnh chủ trương “vô sản hóa” và xây dựng tổ chức cơ sở của
Thanh niên trong các địa bàn. Dưới sự lãnh đạo của Bí thư Nguyễn Đức
Cảnh, đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Vũ Thị Mai, Huỳnh Công Thái được cử đi
“vô sản hóa” ở vùng mỏ. Cùng với phong trào đấu tranh của cả nước
những hoạt động và chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh cùng các
đồng chí lãnh đạo đã đưa phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân
Việt Nam trưởng thành nhanh chóng.
Một sự kiện đánh dấu sự trưởng
thành của giai cấp công nhân Việt Nam là sự ra đời của chi bộ cộng
sản đầu tiên ở số nhà 5D phố Hàm Long (Hà Nội) tháng 3/1929. Đây là chi bộ
cộng sản đầu tiên ở nước ta, đóng vai trò nòng
cốt cho việc chuẩn bị thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng. Ngay sau khi thành
lập Chi bộ Hàm Long, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và đồng chí Ngô Gia Tự khẩn
trương chỉ đạo việc chuẩn bị thành lập Đảng. Tuy đây chỉ là một chi bộ độc
lập, nhưng ảnh hưởng của nó nhanh chóng lan tỏa ra khắp cả nước và
có tác động rất to lớn trong việc thúc đẩy cho sự ra đời của một
Đảng giai cấp công nhân Việt Nam, để đáp ứng đòi hỏi của phong trào
cách mạng đang phát triển mạnh mẽ. Trước yêu cầu đòi hỏi của phong
trào công nhân, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh được Trung ương lâm thời giao
cho phụ trách công tác công vận. Ngày 28/7/1929, thực hiện Nghị quyết
của Ban chấp hành Trung ương lâm thời giao cho phụ trách công vận, đồng
chí Nguyễn Đức Cảnh triệu tập Đại hội đại biểu công nhân ở các
tỉnh Bắc Kỳ, tại số nhà 15, phố Hàng Nón, Hà Nội. Đại hội nhận
định phong trào công nhân trong toàn xứ, biểu dương phong trào, uốn nắn
và rút kinh nghiệm các cuộc đấu tranh. Đại hội quyết định thành lập
Tổng Công hội đỏ Bắc Kỳ và định ra nhiệm vụ công tác mới cho phong
trào công nhân và bầu đồng chí Nguyễn Đức Cảnh làm hội trưởng lâm
thời. Phong trào đấu tranh cách mạng ngày càng mạnh mẽ, nhất là
phong trào công nhân, làm cho uy tín và ảnh hưởng của Đông Dương cộng
sản Đảng được tăng cường. Sự lớn mạnh của phong trào cách mạng trước khi
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời có đóng góp rất lớn của các bậc tiên tiến trong
kỳ bộ Bắc Kỳ, trong đó có đồng chí Nguyễn Đức Cảnh.
Trong bối cảnh đó, An Nam cộng sản
Đảng ở Nam Kỳ và Đông Dương cộng sản Liên đoàn ở Trung Kỳ lần lượt
ra đời. Với tư cách là phái viên của Quốc tế Cộng sản, đồng chí
Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập các tổ chức Đảng bàn việc thống nhất.
Tháng 1/1930, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và đồng chí Trịnh Đình Cửu,
đại biểu Đông Dương Cộng sản Đảng bí mật sang Hương Cảng (Trung Quốc)
dự hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản trong nước. Tại đây,
đồng chí Nguyễn Đức Cảnh được gặp đồng chí Nguyễn Ái Quốc. Dưới
sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, hội nghị đã quyết định
thống nhất các tổ chức cộng sản, thành lập một đảng duy nhất là
Đảng Cộng sản Việt Nam, thông qua Chính Cương vắn tắt, Sách lược vắn
tắt, Điều lệ tóm tắt của Đảng. Với việc tham gia hội nghị hợp nhất
các tổ chức cộng sản trong nước thành Đảng cộng sản Việt Nam, đồng
chí Nguyễn Đức Cảnh trở thành một trong những cán bộ tiền bối thành
lập Đảng. Đó là một trong những hoạt động sôi nổi, là công lao, đóng
góp to lớn của đồng chí trong những ngày đầu thành lập Đảng.
Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh là người có nhiều
đóng góp cho công tác tư tưởng, tổ chức của Đảng. Kết hợp đúng đắn công tác tư
tưởng với công tác tổ chức, nhận thức rõ ràng về giữ vững và tăng cường bản
chất công nhân trong Đảng, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh thường xuyên giáo dục, bồi
dưỡng lập trường, quan điểm, ý thức tổ chức cho giai cấp công nhân; chú trọng
xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên theo quan điểm của giai cấp công nhân; củng
cố mối quan hệ mật thiết với giai cấp công nhân với giai cấp nông dân; trung
thành với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Đạo đức và phẩm chất cách mạng trong sáng của
đồng chí Nguyễn Đức Cảnh được thể hiện ở sự tuyệt đối trung thành với Đảng, với
sự nghiệp cách mạng, ở niềm tin vào sự tất thắng của chủ nghĩa cộng sản, ở sự
tự nguyện tận tụy làm việc và hiến dâng đời mình cho sự nghiệp
cách mạng. Đồng chí xứng đáng là học trò xuất sắc của Chủ
tịch Hồ Chí Minh vĩ đại./.
-------
ThS. Trương Thị Tuyết Lan - Trưởng khoa Xây Dựng Đảng